Het was een bijzondere bijeenkomst met een lach en een traan: we vierden het 3e lustrum van de OVTB en tegelijk was het een opheffingsbijeenkomst. Ondanks de coronatijd konden we toch met 23 mensen bij elkaar komen. Mensen vanuit het land, mensen van het eerste uur en belangstellenden.
Onze eregast was “onze ambassadeur uit Bethlehem”, Toine van Teeffelen. Werkzaam bij het AEI en betrokken bij het Soemoedhuis en op de hoogte van de vrouwengroepen en het Soemoedkoor. Juist met hen hebben we een nauwe band en we zijn Rania Murat dankbaar dat zij deze groepen onder haar hoede heeft!
Tijdens de inloop is er koffie met gebak met het logo van de OVTB! Het is een gezellige reünie!
Margreet Stroo opent de bijeenkomst met een welkom.
Toine vertelt over zijn 25-jarig verblijf in Bethlehem binnen de context van de Israëlische bezetting.
Veel mensen in Bethlehem (en erbuiten) ervaren de wanhoop van de situatie. De Muur zit in je hoofd en verlamt je, maakt je boos en moedeloos. Mensen durven samen geen vuist te maken waardoor er geen geweldloos verzet is, alles wat je doet lijkt geen oplossing, de mogelijkheden om te reizen worden beperkt….. Daarnaast is er “valse” hoop, bijvoorbeeld: als er een nieuwe Israëlische leider komt, gaat het veranderen…( nee dus).
Het begrip Soemoed vertegenwoordigt de HOOP. Het is een rode draad in het dagelijks bestaan.
Standvastig zoek je nieuwe wegen (derde weg) en blijft je op de plek waar je leeft. Dit vraagt civil courage! Daardoor ontstaat er een meer menselijk beweging tussen berusting (geen hoop) en geweld. Er ontstaan nieuwe ongedachte mogelijkheden: Rania Murat zocht voor de vrouwengroep in het Storyhouse vrouwen. Op de gebruikelijke wijze lukte dit niet. Ze vatte moed en ging langs de deuren in Niemandsland. Met deze eerste stap kwam er een nieuwe beweging van vrouwen, uitmondend in het Soemoedkoor dat voor de muur zingt en het jaarlijkse Soemoedfestival.
Zo wordt ook voor Israël zichtbaar dat er goed leven mogelijk is achter de Muur.
Soemoed brengt de MENSELIJKHEID terug. Mensen die bijeen komen om ideeën voor de toekomst te bedenken en te ontwikkelen.
Soms zijn er acties waarbij je een overwinning op jezelf moet hebben. Een voorbeeld: de 9-jarige Jara moet bij een checkpoint haar kleren uittrekken! Haar moeder Mary wordt zo boos dat ze blijft staan en niet terug gaat naar Bethlehem en verhoedt dat Jara zich moet uitkleden. Dat vraagt moed!
Een ander voorbeeld is het meisje dat tijdens de intifada via Israëlische soldaten naar het toilet moest. Ze moest daarvoor toestemming vragen. Ze vroeg of de soldaat het boek van Anne Frank kende. De soldaat raadde haar aan om het te lezen, waarop zij antwoordde dat het haar goed leek dat hij het nog eens las en haar naam invulde voor die van Anne….
Naast boosheid kan humor ook een goed wapen zijn.
Vanuit het AEI zijn er verschillende acties om de “menselijkheid“ te bevorderen:
- Sinds 20 jaar is er het project Burgerschap en diversiteit: een voor christenen en moslims gezamenlijk lesprogramma op 30 scholen in steden en dorpen.
- Gemeenschappelijk Huis: de rijkdom van de samenleving is de bron voor het gemeenschapsgevoel. Samen bouwen aan een gemeenschappelijk huis, waar je thuis bent, vertrouwen op “coming home”. Naast het samen ten strijde trekken tegen afval en corruptie en de komst van een kliniek krijgen mensen vertrouwen in elkaar.
- Aansluitend hierbij worden jongeren en vrouwen opgeleid tot advocacy: samen optrekken om met de Overheid veranderingen tot stand te brengen: betere bustijden, sneller doorlating bij een checkpoint voor werkenden. Het heeft goede resultaten! Er ontstaat door het werken plezier, trots en zelfbewustzijn nu veranderingen in het “Huis” waardevol blijken en advocacy resultaten oplevert!
- Hospitality, gastvrijheid, is een deel van het werk: samen eten waarbij mensen elkaar ontmoeten, verhalen aan elkaar vertellen, meer lachen dan huilen….
- Het Soemoedkoor is ook een daad van verzet en plezier! Vrouwen worden zelfbewuster.
- Het is belangrijk een morele verbinding te leggen: gevraagd wordt of mensen sprookjes, verhalen, wensen, , songs opsturen (ook uit Nederland) . Dromen en fantasie geven een speels karakter en geven hoop. Bijvoorbeeld het sprookje om over de muur te kunnen vliegen met een vogel. Of het gedicht van de Palestijnse dichter Mahmoed Darwiesj dat zegt dat Hoop een ongeneeslijke ziekte is voor kinderen, voor zwangere vrouwen in de kliniek. De kleur rood is niet van bloed, maar van rozen, symbool voor liefde en vrede.
- Er worden spellen ontwikkeld om samen te spelen. Een soort van monopoly : Van checkpoint naar checkpoint, of een digitaal kaartspel voor jongeren.
- Verhalen zijn belangrijk om de gezamenlijke herinnering levend te houden. Een goed initiatief is het Wallmuseum waar ook toeristen de verhalen kunnen lezen. Het versterkt de stem van de Palestijnen.
- Veldexcursies naar Heilige plaatsen om te herinneren.
Afgelopen tijd heeft Toine onderzoek gedaan naar de Palestinian Family, een hechte gemeenschap, een vangnet voor allerlei zorg en verdriet. En het project Dagboek: lezen uit dagboeken van anderen op een meisjesschool.
Toine nam een aantal foto’s mee die via de beamer worden getoond:
- De kerk als symbool van hoop: publiekelijk dragen mannen uit de christelijke traditie en de moslim traditie samen een “mis” op. Een soort van streetcorner werk.
- De olijfboom als “heilige boom”
- In het Soemoedhouse is een soort van restaurant van vrouwen, zodat vrouwen iets kunnen verdienen
- Beelden van het koor
- Bij het huis van Claire wordt een “human rights pad” aangelegd
- De Kidsclub beschildert de muur, onder de teksten van jongeren
- Op 20 december 2020 droeg de Franciscaan en Sjeik Beth “gebeden met waarde” voor bij de kerstboom
- Hike naar Heilige plaatsen
- Muziek maken als deel van je stem. Friends of Young Bethlehem heeft thans een actie om muziekinstrumenten te verwerven voor een op te richten jongerenkoor.
Tenslotte vraagt Toine aandacht voor een nieuw te ontwikkelen project: HBO studenten Palestina en Nederland uitwisselen voor onderzoek of stage. Er worden hogescholen gezocht, die de begeleiden op zich kunnen nemen voor een jongere zodat die zich “gekend” weet en met problemen en vragen bij iemand kan aankloppen. (zowel in Bethlehem als in Nederland). Sabeel/Kairos kan de reis betalen!
In de pauze met een drankje en hapjes worden nog vragen gesteld.
Het woord is aan Wil van de Meeberg, die in vogelvlucht met beelden de activiteiten van de afgelopen 15 jaar verwoordt. Hieronder volgt de tekst van haar presentatie:
Goedemiddag, 15 jaar OVTB. Wat is er veel gebeurd en wat zijn veel vrouwen/mensen betrokken geweest bij deze club! Zowel in NL als in Bethlehem. We zijn in het archief gedoken en hebben een aantal foto’s gezocht die een beeld geven van deze 15 jaar. Velen van u zullen zich herkennen!
1. START 2006 – 2009
In 2006 verschijnt er in het Enschedese Kerkblad een oproep. Zijn er vrouwen die met Kees Kuijvenhoven mee willen reizen naar Bethlehem? Met studenten reisde hij enige malen naar B en de moeders van de B’s studenten vroegen zich af of er ook NL vrouwen zouden zijn om met hen kennis te maken….
En ja hoor, een groep van 15 vrouwen gaf zich op en ging op een aantal avonden aan de studie. Hoe is de geschiedenis van P? Hoe ziet het leven in B eruit?
Ons motto zou zijn: laat OMA (Oordelen, Mening geven, Adviseren) thuis en neem LSD (Luisteren, Samenvatten en Doorvragen) mee.
Vol verwachting gingen we op pad. Helaas kon Kees zelf niet mee.
De reis maakte grote indruk op ons: wat was er veel dat we niet wisten! We luisterde, stelden vragen, dachten na….Zoveel onrecht en uitzichtloosheid, maar ook zoveel kracht van vrouwen. Zo zelfs dat we zelf bemoedigd werden.
Wat zouden wij kunnen doen???: Vertel het verder, laat anderen het horen
En zo werd in 2007 de Stichting De Oecumenische Vrouwengroep Twente – Bethlehem opgericht. Compleet met statuten, een bankrekening en de KVK. En een enthousiaste groep vrouwen!
Doelstelling: ontmoeting met Palestijnse vrouwen, bewustmaking in NL, dialoog o.a. met de Joodse gemeenschap, contact met gelijkgezinden.
In 2008 verschijnt i.s.m. de groep Sarah en Hagar het boekje VERTEL ONZE VERHALEN VERDER.
Aangeboden aan Ds van der Kamp, door Riet Bons Storm, op de Verhalenboot in Zwolle. Uitgegeven door Narratio, zie hier Dulyna vd Herik.
2. DE VLIEGENDE START:
De OVTB treedt naar buiten: presentaties in kerken en vrouwengroepen.
Er wordt geld geworven, want we willen graag Bethlehemse vrouwen naar Twente halen. Om hen kennis te laten maken met onze wereld, om hen een vakantie aan te bieden om verder met hen te praten.
Tien vrouwen uit Bethlehem komen naar Enschede op “studiereis” , een mooie ontmoeting met veel ervaringen over en weer. Met moeilijke gesprekken maar ook met lol en veel gezang in mooie jurken!
3. DE DOORSTART: 2009 – 2012
Samenwerking met andere organisaties als Kairos, Sabeel, Tent of Nations, Kerk in Actie, Ander Joods geluid, kerken in Enschede en Haaksbergen en Young Bethlehem. En natuurlijk Plant een olijfboom die we jaarlijks sponsoren.
Contacten met het AEI in Bethlehem en het Soemoed House, geïnspireerd door het Huis van Verhalen in Enschede! Er ontstaan daar vrouwengroepen die elkaar ook verhalen vertellen.
Een deel van die verhalen worden opgeschreven en op panelen in de Muur geslagen. Het Wall Museum ontstaat en de verhalen worden zichtbaar voor allen, ook toeristen. Ook de OVTB bekostigt een aantal panelen.
Van de panelen aan de muur wordt een boekje gemaakt waaraan de OVTB mee werkt: GETUIGEN… met een gespreksmethodiek voor groepen in NL
Start van de NIEUWSBRIEF, voor belangstellenden met o.a. columns van Toine van Teefelen.
Ontwikkeling van de Website KLEIN KAN VEEL. Met een agenda, verslagen, foto’s.
In 2010 gaan vier vrouwen naar Bethlehem o.l.v. Meta Floor en Janneke Stegeman. We zien weer veel, zowel in Palestina als Israël. N.a.v. de reis wordt het boekje BIDT JERUZALEM VREDE TOE geschreven.
In 2011 komen weer vrouwen uit Bethlehem op bezoek! We noemen hen de Jonge vrouwen. Een reis met een eigen sfeer. De vrouwen waren onder de indruk van de “losse” verhoudingen in gezinnen en de samenleving, van het groen in de steden en van de vele winkels!
4. INSTITUTIONALISERING 2012 – 2017
De Arabische Lente in het Midden 0osten breekt aan. Een nieuw begin?
In 2012: het 1e lustrum! We vieren het intern.
De OVTB is een begrip geworden in NL.
De presentaties en films blijven een plek op de agenda houden. Ieder jaar worden donaties van de Ontmoetingskerk en de diaconie van Haaksbergen in dankbaarheid ontvangen.
Er blijven contacten met het Soemoed House, het AEI – in het bijzonder met Toine en Rania Murat – en meermalen kunnen we het Soemoed House (en het koor) financieel ondersteunen. Helaas gaan een aantal leden afhaken om uiteenlopende redenen.
In 2012 is er een uitzending op radio RTV Oost over de bijzondere positie van vrouwen – vroeger en nu – in Bethlehem.
In 2014 is er weer een 8- daagse reis naar Israël en Palestina olv Toine van Teeffelen en Maaike Hoffer. Georganiseerd door de OVTB. Een aantal mensen vanuit het Land sluiten zich aan. Een prachtige indrukwekkende reis. Goed om elkaar weer te ontmoeten!
Jan Schaake komt de OVTB versterken en verzorgt vooral het PR zowel technisch als vanuit zijn netwerk. Waardevolle adviezen! Waarvoor dank!
In Enschede wordt De Palestina WG, een BDS-groep en de Zevensprong opgericht.
De OVTB was daarbij betrokken.
In 2017 wordt op grootse wijze het 2e lustrum gevierd in het Wilmink Theater met Israëlische en Palestijnse musici en een Palestijns buffet, gekookt door Yasmin. Veel mensen waren aanwezig en het had het karakter van een reünie.
5. VOLHOUDEN EN DOORGEVEN…..
In 2018 wordt opnieuw een reis georganiseerd: ´Achter het nieuws, voorbij de muren´ olv. van Toine en Maaike Hoffer.
Een reis ook met veel gevolgen, want veel deelnemers zochten en vonden mogelijkheden om de problematiek van Israël – Palestina onder de aandacht te brengen. Zo waren er presentaties, verschenen er boekjes, en werd er geld ingezameld.
Het was duidelijk dat de OVTB haar taken met een zo’n klein bestuur niet meer goed kon uitvoeren. Vol goede moed probeerden we nieuwe vrouwkracht te vinden, maar helaas….de pogingen mislukken. Mogelijk speelt ook de Covid pandemie een rol. Treurig moeten we vaststellen dat we juist bij het vieren van ons 3e lustrum onze OVTB moeten opheffen.
De laatste foto laat een sombere lucht zien met duistere wolken, maar er is licht en dus hoop. Anderen zullen verder werken aan de relatie met Palestina en wij zullen betrokken blijven.
De Oecumenische Vrouwengroep wordt opgeheven. We overhandigen Toine een cheque van
€ 1000,= voor het Soemoedhouse. Een eventueel restant komt via de Friends of Young Bethelem.
Jan Schaake die de laatste 7 jaar de OVTB zo trouw heeft geadviseerd en geholpen ontvangt het theelepeltje van de Orde van de Theelepeltjes, bestemd voor mensen die zich inzetten voor een vreedzame wereld.
Dank aan allen die betrokken waren.
– Wil van de Meeberg, 11 december 2021